Việt Nam mỗi năm ghi nhận khoảng 165 nghìn ca ung thư mới, là nước có tỷ lệ t.ử v.ong ở người mắc ung thư cao hàng đầu châu Á – khoảng 115 nghìn ca tử vong/năm.
Song, với những tiến bộ trong lĩnh vực y học hiện nay, ung thư hoàn toàn có thể được phát hiện sớm để chữa lành.
Bệnh viện Chợ Rẫy sử dụng mảnh ghép 3D hợp kim Titanium dạng tổ ong thay một đoạn xương chày cho bệnh nhân bị ung thư xương. Ảnh: TTXVN
Bước tiến lớn trong điều trị ung thư
Ngoài các phương pháp truyền thống trong điều trị ung thư như hóa trị, xạ trị, thời gian gần đây Việt Nam có thêm phương pháp mới là điều trị miễn dịch. Đây là phương pháp điều trị không tác động trực tiếp vào tế bào ung thư mà sử dụng các thuốc (kháng thể đơn dòng…) để giúp hệ thống miễn dịch nhận diện, ức chế, t.iêu d.iệt tế bào ung thư. Đây là phát minh mới của các nhà khoa học Mỹ và Nhật Bản, đã được trao giải Nobel về Y học năm 2018.
GS, TS Mai Trọng Khoa, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện (BV) Bạch Mai, nguyên Giám đốc Trung tâm Y học Hạt nhân và Ung bướu cho biết, việc điều trị bằng phương pháp cấy hạt phóng xạ là bước tiến lớn trong điều trị ung thư, giúp kiểm soát được bệnh mà không phải mổ, diệt được tế bào ác tính, bảo vệ được tế bào lành, không ảnh hưởng nhiều đến đời sống của người bệnh.
Trường hợp bệnh nhân Phạm Thị M (63 t.uổi) bị ung thư phổi phải, ung thư biểu mô tuyến, đã được các bác sĩ của Trung tâm Y học Hạt nhân và Ung bướu sử dụng hình ảnh PET/CT để chẩn đoán, phát hiện các tổn thương ung thư và lập kế hoạch điều trị theo phương pháp cấy hạt phóng xạ. Đến nay, qua bốn năm, bà M vẫn duy trì sức khỏe khả quan.
Bên cạnh điều trị theo phương pháp mới, việc trang bị phương tiện kỹ thuật hiện đại cũng có tác động lớn tới hiệu quả điều trị ung thư. Bác sĩ Phạm Văn Bình, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật robot, Trưởng khoa Ngoại bụng 1, BV K T.Ư cho biết: BV đang ứng dụng hệ thống phẫu thuật robot Davinci thế hệ XI. Theo đó, robot sẽ giúp bác sĩ tiếp cận phương pháp phẫu thuật giúp lấy được triệt để tế bào ung thư trong khi vẫn bảo tồn được các tổ chức lành, hạn chế thấp nhất việc ra m.áu sau mổ, bệnh nhân hồi phục tốt hơn.
Ngoài ra, hiện BV K còn đang làm chủ kỹ thuật nội soi 3D trong điều trị ung thư, giúp quá trình điều trị ung thư đạt hiệu quả cao. “Hiểu một cách đơn giản, phẫu thuật 3D giúp phẫu thuật viên có góc nhìn chính xác qua không gian ba chiều, có thể thực hiện động tác phẫu tích tinh tế, hạn chế mất m.áu, giúp bệnh nhân hồi phục nhanh hơn so mổ thường”, bác sĩ Bình chia sẻ.
Theo bác sĩ Đinh Văn Lượng, Phó Giám đốc BV Phổi T.Ư, với việc làm chủ các kỹ thuật tiên tiến như phẫu thuật nội soi can thiệp u phổi, đốt u vi sóng cho ung thư phổi, sử dụng hệ thống tim phổi nhân tạo để can thiệp khối u trung thất lớn…, Việt Nam tự tin, chủ động hơn trong điều trị u phổi, ung thư phổi.
Nhiều định kiến sai lệch
PGS, TS Lê Văn Quảng, Giám đốc BV K cho biết, có một số định kiến sai lệch về bệnh ung thư khiến giảm cơ hội điều trị tốt cho bệnh nhân. Định kiến sai lầm phổ biến nhất là mắc bệnh ung thư thì đương nhiên là mang bản án t.ử h.ình. Hệ lụy của định kiến này là tâm lý bi quan, buông bỏ và không tuân thủ điều trị.
Thực tế với cac tiên bô y hoc ngày nay đa giup nhiều người chữa khỏi hoặc co thê keo dai cuộc sống thêm đang kê. Môt sô loai bênh ung thư co tỷ lê khoi bênh trên 5 năm vươt qua 90% nếu phát hiện ở giai đoạn sớm va điêu tri kip thơi như ung thư tuyên giap, ung thư vu, ung thư tiên liêt tuyên, ung thư đại tràng… Hiên tại, BV K có rất nhiều bệnh nhân ung thư đã chữa trị ổn định 10 năm, 20 năm, 30 năm…
Ung thư hình thành do các tế bào tiếp xúc với các tác nhân sinh ung thư, gây thương tổn DNA của tế bào không hồi phục. Trong đo nguyên nhân tư môi trương, ăn uông chiêm tơi khoang 80%. Ngoai ra con môt sô nguyên nhân khac như di truyên, nhiêm vi sinh vât… Trên thực tế ai cũng có thể mắc bênh ung thư, mọi lứa t.uổi, giới tính, sắc tộc và thành phần xã hội.
Một định kiến sai lầm phổ biến khác là ung thư mà đụng dao kéo sẽ làm bệnh lan tràn nhanh và t.ử v.ong sớm hơn. Thực tế hoàn toàn ngược lại, đôi vơi hầu hết cac loai ung thư, phâu thuât la phương phap điêu tri quan trong nhât đê cưu chữa bênh nhân ung thư ở giai đoạn sớm. Hậu quả của quan niệm này cũng rất nguy hiểm, tai hại, bệnh nhân sợ hãi và trốn tránh phẫu thuật, thử dùng thuốc này thuốc kia các nơi, khi bệnh đã nặng mới vào viện, thời điểm vàng của quá trình điều trị đã trôi qua, thời cơ chữa khỏi bệnh bằng phẫu thuật đã mất.
Khách quan, một số cơ chế bệnh sinh học ung thư còn chưa được làm sáng tỏ, căn bệnh này vẫn còn nhiều bí ẩn cần được khám phá, nhiều phương thức điều trị mới cần được nghiên cứu để chữa trị. Dường như điều này lại làm thông tin về bệnh ung thư dễ bị sai lạc, phan khoa học, dẫn tới không ít người bệnh ung thư bị lợi dụng.
Chính vì thế, điều đúng đắn nhất và nên làm là người bệnh và gia đình hãy trao đổi ý kiến trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa để hiểu rõ nhất về bệnh, điều trị và tiên lượng cũng như dùng các phương thức, thuốc điều trị chính thống tại cơ sở chuyên khoa, không nghe theo những lời đồn đại để mất đi thời gian quý báu có thể chữa được bệnh.
Hai liệu pháp trị ung thư hiện đại nhất
Các cách tiên tiến nhất trị ung thư ở Việt Nam hiện nay như miễn dịch và trúng đích có hiệu quả đáng kể nhưng chi phí đắt, đến 120 triệu đồng mỗi tháng.
Phó giáo sư Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K, cho biết trong nhiều năm qua việc điều trị ung thư đạt rất nhiều tiến bộ, thực hiện nhiều kỹ thuật tương đương thế giới.
“Hai tiến bộ mới nhất là điều trị đích và điều trị miễn dịch. Đặc biệt, phương pháp miễn dịch đang được kỳ vọng, cũng là xu hướng trong việc điều trị ung thư”, ông Quảng phát biểu tại một hội nghị về ung thư giữa tháng này.
Tại Việt Nam đang triển khai hai phương pháp về miễn dịch. Cách thứ nhất, dùng các loại thuốc ức chế miễn dịch để tháo bỏ các “chốt” do tế bào ung thư tạo ra nhằm kìm hãm phản ứng miễn dịch của cơ thể. Tuy nhiên, tỷ lệ bệnh nhân đáp ứng chưa cao, chỉ 15-20%. Đặc biệt chi phí thuốc rất đắt.
Tại Bệnh viện K, vài bệnh nhân tự bỏ t.iền điều trị liệu pháp này với chi phí khoảng 120 triệu đồng mỗi tháng. Một số trường hợp khác được các hãng dược lớn hỗ trợ.
Cách thứ hai, dùng m.áu của chính bệnh nhân, tách chiết tế bào miễn dịch lympho T, sau đó nhân lên rồi truyền lại cho bệnh nhân. Liệu pháp này giúp cơ thể tăng cường sức để kháng để đ.ánh bại tế bào ung thư, giúp bệnh nhân kéo dài thời gian sống thêm.
Một liệu pháp tiên tiến khác đang được áp dụng là trúng đích. Mỗi loại ung thư sẽ có loại thuốc đích khác nhau. Khác với điều trị bằng hóa chất, tia xạ, khi vào cơ thể, thuốc đích chỉ t.iêu d.iệt các tế bào ung thư mà không làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh.
Các số liệu theo dõi cho thấy, các bệnh nhân ung thư phổi, gan, buồng trứng, vú, đại trực tràng, thận, khoang miệng… khi sử dụng thuốc điều trị đích đều tăng thời gian sống thêm.
“Ung thư phổi giai đoạn muộn dùng thuốc điều trị đích, sẽ kéo dài sự sống được hơn 3 năm”, ông Quảng nói.
Hầu hết bệnh nhân ung thư thuộc giai đoạn muộn, tái phát, di căn, điều trị tại tuyến trung ương, đã được sử dụng thuốc trúng đích và được Bảo hiểm Y tế chi trả 50%.
Trong 5 năm qua, việc phẫu thuật, xạ trị ung thư tại Việt Nam cũng tiến những bước rất dài với kỹ thuật phẫu thuật nội soi xâm lấn tối thiểu, cắt hớt niêm mạc, phẫu thuật bằng robot, phẫu thuật bảo tồn, tạo hình.
Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn đ.ánh giá những năm gần đây tỷ lệ chẩn đoán ung thư ở giai đoạn sớm tăng lên, giúp tăng tỷ lệ người điều trị khỏi cũng như thời gian sống thêm. Hiệu quả chẩn đoán và điều trị được nâng cao là kết quả của sự phát triển khoa học kỹ thuật, cải tiến phác đồ điều trị, các chương trình đào tạo trong và ngoài nước.
Bệnh nhân ung thư thực quản được phẫu thuật nội soi tại Bệnh viện K. Ảnh: Lê Nga.
Ung thư vẫn có xu hướng gia tăng và trở thành gánh nặng của các gia đình và xã hội. Theo GloboCan 2018, ước tính có khoảng 18,1 triệu ca mắc mới và 9,6 triệu ca t.ử v.ong do ung thư hằng năm trên thế giới. Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 165.000 ca mắc mới,115.000 ca t.ử v.ong do bệnh này.
