Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm có 4,1 triệu người t.ử v.ong trên toàn thế giới do ăn thừa muối… Nếu thực hiện đúng khuyến cáo của WHO, mỗi năm chúng ta cứu được 2,5 triệu người t.ử v.ong.
Chiều 30-9, tại Hà Nội, Bộ Y tế tổ chức hội thảo truyền thông vận động giảm tiêu thụ muối để phòng, chống tăng huyết áp, đột quỵ và các bệnh không lây nhiễm khác.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại hội thảo.
Theo khuyến cáo của WHO, mỗi người trưởng thành không nên ăn quá 5g muối mỗi ngày để phòng, chống bệnh tật và bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, hiện đa số người dân Việt Nam đang ăn thừa muối. Trung bình một người trưởng thành tiêu thụ tới 9,4g muối/ngày, cao gần gấp đôi so với khuyến cáo của WHO.
Trong khi đó, ăn thừa muối là yếu tố nguy cơ chính gây tăng huyết áp, tai biến mạch m.áu não, nhồi m.áu cơ tim, thậm chí làm tăng nguy cơ gây ung thư dạ dày, suy thận, loãng xương và gây những rối loạn khác cho sức khỏe.
Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, việc người dân ăn nhiều muối là nguyên nhân quan trọng góp phần làm gia tăng tỷ lệ mắc tăng huyết áp và t.ử v.ong do các bệnh tim mạch tại nước ta. Ở Việt Nam, cứ 5 người trưởng thành, có 1 người bị bệnh tăng huyết áp và trong 3 trường hợp t.ử v.ong, có 1 trường hợp là do các bệnh tim mạch. Riêng trong năm 2016, ước tính toàn quốc có tới gần 82.000 trường hợp t.ử v.ong do tai biến mạch m.áu não và gần 68.000 trường hợp t.ử v.ong do bệnh tim thiếu m.áu cục bộ, chiếm 27% tổng số ca t.ử v.ong toàn quốc.
“Thế nhưng, hiểu biết về tác hại do ăn thừa muối và thực hành ăn giảm muối của người dân ở cộng đồng còn hạn chế. Do vậy, thông tin, giáo dục, truyền thông có vai trò quan trọng nhằm nâng cao nhận thức của người dân để thực hiện ăn giảm muối, phòng, chống bệnh tật, nâng cao sức khỏe”, ông Trần Văn Thuấn nói.
Ông Kidong Park, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho rằng, theo WHO, mỗi năm có 4,1 triệu người t.ử v.ong trên toàn thế giới do ăn thừa muối. Hiện tại, 75 nước trên thế giới có chiến lược giảm tiêu thụ muối theo khuyến cáo của WHO và nhiều nước đã thành công giảm lượng muối cho người dân. “Nếu thực hiện đúng khuyến cáo, mỗi năm chúng ta cứu được 2,5 triệu người t.ử v.ong”, ông Kidong Park nhấn mạnh.
Cũng theo ông Kidong Park, khác với các nước, tiêu thụ muối của Việt Nam chủ yếu là ở các hộ gia đình. Chính vì vậy, việc nâng cao nhận thức của cộng đồng qua chiến dịch truyền thông giảm tiêu thụ muối là vô cùng quan trọng ở Việt Nam. Mỗi người dân hãy thực hiện thông điệp: “Cho bớt muối khi nấu ăn; chấm nhẹ tay khi ăn; giảm đồ mặn khi lựa chọn thực phẩm, khi nấu nướng và khi ăn”.
Giảm muối, đường trong bữa ăn để phòng nhiều bệnh nguy hiểm
Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cũng cảnh báo người Việt Nam đang sử dụng quá nhiều muối và đường. Đây chính là căn nguyên của nhiều bệnh mạn tính nguy hiểm.
Mức tiêu thụ muối, đường cao là căn nguyên của sự gia tăng các bệnh không lây nhiễm – ẢNH MINH HỌA: SHUTTERSTOCK
Người dân tiêu thụ muối, đường gấp 2 lần khuyến cáo
Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trong những năm gần đây, mức tiêu thụ muối, đường trung bình của mỗi người trưởng thành ở nước ta đều gấp 2 lần so với ngưỡng khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Muối (NaCl) được cấu thành từ hai nguyên tố hóa học là Natri và Chlorua. Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến cáo lượng muối chỉ nên dùng trong ngày với một người trưởng thành là một muỗng 5 gram muối, tương đương chứa khoảng 2.000 mg natri. Trẻ nhỏ dưới một t.uổi, tổng lượng muối được sử dụng trong ngày chỉ dưới 1,5 gram và trẻ sơ sinh ăn dưới 0,3 gram muối.
Thế nhưng nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy trong thực tế thì mức tiêu thụ muối trung bình của người Việt Nam là 9,4 gram/ngày.
Trong khẩu phần ăn hằng ngày, lượng natri có hai nguồn gốc là từ tự nhiên có trong thực phẩm và từ việc bổ sung muối cùng các gia vị mặn khi chế biến, chấm thức ăn.
Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tại nước ta, 81% lượng muối người dân tiêu thụ hằng ngày chủ yếu là từ các gia vị nêm nếm trong quá trình chế biến, nấu nướng và khi ăn. Đặc biệt, 11% muối từ thực phẩm chế biến sẵn, trong thực phẩm tự nhiên chỉ chiếm 7%. Trong đó, bột canh và nước mắm là nguồn chính cung cấp muối hằng ngày, cùng với mì chính và muối tinh.
Cục Y tế dự phòng cũng cảnh báo người Việt Nam sử dụng quá nhiều đường. Cụ thể, mức tiêu thụ đường trung bình của người Việt Nam là 46,5 gram/ngày, trong khi mức khuyến cáo của WHO là 25 gram/ngày.
Nguy cơ nhiều bệnh nguy hiểm
Cục Y tế dự phòng khuyến cáo, mức tiêu thụ muối, đường cao cũng chính là căn nguyên của sự gia tăng các bệnh không lây nhiễm như béo phì, tăng huyết áp, tim mạch và đái tháo đường.
Cụ thể, ăn nhiều muối là một trong những nguyên nhân của sự gia tăng các bệnh không lây nhiễm nói chung và bệnh tim mạch nói riêng. Nó cũng là yếu tố nguy cơ rất quan trọng đối với tăng huyết áp và đái tháo đường.
Ăn quá mặn là yếu tố nguy cơ rất quan trọng đối với tăng huyết áp và đái tháo đường. – SHUTTERSTOCK
Ăn quá 5 gram muối mỗi ngày sẽ làm tăng trương lực thành mạch, ứ nước trong tế bào, tăng sức cản ngoại vi gây tăng huyết áp.
Việc ăn nhiều đường cũng khiến cho tỷ lệ béo phì ở Việt Nam tăng nhanh nhất Đông Nam Á. Dư thừa năng lượng dẫn đến tích lũy mỡ, rối loạn chuyển hóa, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm như thừa cân, béo phì, tăng huyết áp, loãng xương.
Theo thống kê của Viện Tim mạch Quốc gia, cứ 5 người trưởng thành thì có 1 người bị tăng huyết áp, cứ 3 trường hợp t.ử v.ong thì có 1 trường hợp do các bệnh tim mạch, chủ yếu là tai biến mạch m.áu não.
Tỷ lệ người bị tăng huyết áp chưa được chẩn đoán là gần 57%, đái tháo dường 70% và hơn 86% người bị tăng huyết áp chưa được quản lý bệnh.
Bên cạnh đó, Viện Dinh dưỡng Quốc gia ghi nhận tỷ lệ người trưởng thành tại Việt Nam bị thừa cân, béo phì chiếm khoảng 25% dân số. Tỷ lệ t.rẻ e.m dưới 5 t.uổi bị béo phì tăng nhanh từ mức 0,6% (năm 2000) lên 5,3% kể từ sau năm 2015.
Sau 10 năm (2002-2012), tỷ lệ người mắc bệnh đái tháo đường cũng tăng thêm 2 lần (từ 2,7% lên 5,4%). Hiện tại, cả nước đang có trên 3,5 triệu người đang chung sống với bệnh đái tháo đường.
Để phòng tránh bệnh tăng huyết áp, tiểu đường và nhiều bệnh mạn tính nguy hiểm khác, Cục Y tế dự phòng khuyên người dân chú ý: Giảm lượng muối ăn vào hằng ngày. Thường xuyên đo huyết áp và đ.ánh giá nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường.
Hạn chế sử dụng đồ uống có đường vì đồ uống có đường là nguồn đường chính trong khẩu phần ăn và việc tiêu thụ. Giảm đường trong việc chế biến đồ ăn, thức uống.
