Thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới cho thấy thiếu m.áu cơ tim là sát thủ gây c.hết người số một cho người dân trên toàn cầu trong 20 năm qua.
Đầu tháng 12/2020, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công bố danh sách 10 căn bệnh gây t.ử v.ong nhiều nhất toàn cầu trong 20 năm (2000-2019). Trong đó, thiếu m.áu cơ tim đứng đầu và được cảnh báo là “đang làm c.hết nhiều người hơn bao giờ hết”. Bên cạnh đó, nhóm các bệnh lý liên quan tim mạch (CVDs) cũng được xếp vào nhóm có số lượng bệnh nhân t.ử v.ong cao.
WHO thống kê thiếu m.áu cơ tim là bệnh gây t.ử v.ong số một trên toàn cầu trong 20 năm qua. Ảnh: Freepik.
Thêm 7 triệu người t.ử v.ong trong 20 năm
Thống kê của WHO cho thấy số người t.ử v.ong vì thiếu m.áu cơ tim vào năm 2000 là 2 triệu ca. Con số này tăng gấp 4,5 lần, lên 9 triệu người vào năm 2019. Căn bệnh này chiếm 16% trong số các nguyên nhân gây c.hết người. Đặc biệt, hơn một triệu ca t.ử v.ong là người dân ở khu vực phía Tây Thái Bình Dương.
Trung Quốc là nước có số ca t.ử v.ong vì thiếu m.áu cơ tim cao nhất vào năm 2020, tiếp theo là Ấn Độ, Nga, Mỹ và Indonesia. Tỷ lệ t.ử v.ong do căn bệnh này thấp nhất ở Pháp, Peru, Nhật Bản.
Năm ngoái, thiếu m.áu cơ tim cũng là thủ phạm của 9,6 triệu ca t.ử v.ong ở nam giới, 8,9 triệu phụ nữ. Hơn 6 triệu ca t.ử v.ong có độ t.uổi từ 30 đến 70.
Sau thiếu m.áu cơ tim, đột quỵ và phổi tắc nghẽn mạn tính là nguyên nhân gây t.ử v.ong thứ 2, 3 trên toàn cầu.
Dấu hiệu bệnh thầm lặng
Theo tài liệu của Mayo Clinic , bệnh thiếu m.áu cơ tim phát triển khi các mạch m.áu chính cung cấp cho tim bị tổn thương hoặc gián đoạn. Các mảng bám chứa cholesterol trong động mạch vành thường là nguyên nhân gây ra căn bệnh c.hết người này.
Các động mạch vành cấp m.áu, oxy và chất dinh dưỡng cho tim. Sự tích tụ của mảng bám khiến động mạch bị thu hẹp, gây giảm lưu lượng m.áu đến tim. Cuối cùng, tim không được bơm đủ m.áu, dẫn đến đau tức, co thắt ngực, khó thở hoặc các triệu chứng khác. Thiếu m.áu có thể gây đau tim, thậm chí t.ử v.ong bất ngờ.
Sát thủ này thường phát triển thầm lặng trong nhiều năm. Bệnh nhân có thể không nhận thấy cơ thể có dấu hiệu bất thường cho đến khi gặp những cơn đau tim.
Khi động mạch vành bị hẹp, chúng không thể cung cấp đủ m.áu giàu oxy cho tim, nhất là trong các hoạt động như tập thể dục, vận động thể chất khác. Ban đầu, lưu lượng m.áu giảm sẽ không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, khi mảng bám tiếp tục tích tụ trong động mạch vành, bệnh nhân có thể gặp một số triệu chứng sau đây:
Đau thắt ngực: Bạn có thể cảm thấy áp lực, tức ngực dữ dội như thể có người đang đứng lên vùng cơ thể này. Cơn đau này gọi là đau thắt ngực, thường xảy ra ở giữa hoặc bên trái.
Các cơn đau thắt ngực thường xuất hiện khi bệnh nhân hoạt động căng thẳng về thể chất hoặc cảm xúc. Cơn đau thường biến mất trong vòng vài phút sau khi ngừng hoạt động căng thẳng. Ở một số người, đặc biệt là phụ nữ, cơn đau có thể ngắn hoặc buốt và lan xuống cổ, cánh tay hoặc lưng.
Hụt hơi: Tim không bơm đủ m.áu cần thiết, bạn sẽ có cảm giác hụt hơi hoặc mệt mỏi cực độ khi hoạt động.
Đau tim : Động mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn sẽ gây ra nhồi m.áu cơ tim. Bệnh nhân sẽ cảm thấy áp lực đè nén trong ngực, đau ở vai, cánh tay, đôi khi khó thở và đổ mồ hôi.
Người bị béo phì, mỡ m.áu, cao huyết áp dễ mắc các bệnh lý về tim mạch. Ảnh: Freepik.
Một số phụ nữ gặp thêm triệu chứng khó thở, mệt mỏi, buồn nôn. Họ cũng có ít dấu hiệu điển hình hơn nam giới, chủ yếu đau tập trung ở vùng cổ, hàm. Các triệu chứng có thể xảy ra vào bất kỳ thời điểm nào. Đôi khi, những cơn đau tim diễn ra trong thời gian ngắn, thoáng qua mà không có dấu hiệu rõ ràng nên nhiều người thường bỏ qua.
Đau tim và đột quỵ thường là những tình trạng nguy hiểm xảy ra cấp tính và chủ yếu do tắc nghẽn khiến m.áu không thể lưu thông đến tim hoặc não. Thủ phạm phổ biến nhất dẫn đến hiện tượng này là sự tích tụ chất béo ở thành trong của các mạch m.áu bơm tới tim, não.
Đột quỵ cũng có thể do xuất huyết từ mạch m.áu não hoặc do cục m.áu đông. Nguyên nhân của các cơn đau tim và đột quỵ thường là sự kết hợp giữa những yếu tố nguy cơ như sử dụng t.huốc l.á, chế độ ăn uống không lành mạnh, béo phì, lười vận động và sử dụng rượu, bia, chất kích thích, tăng huyết áp, tiểu đường và tăng lipid m.áu.
10 dấu hiệu nhận biết đau lưng là vấn đề nghiêm trọng
Đau lưng có thể rất khó chịu hoặc có thể sẽ tự khỏi sau vài ngày.
Đau lưng có thể rất khó chịu hoặc có thể sẽ tự khỏi sau vài ngày – ẢNH: SHUTTERSTOCK
Sau đây là cách xác định xem cơn đau ở phần trên của lưng là cơn đau thông thường hay trường hợp khẩn cấp. Và đây là những dấu hiệu bạn cần đi khám ngay, để bác sĩ xác định nguyên nhân cơn đau, theo Best Health .
1. Đau liên tục, không khỏi: Khối u ung thư phổi
Nếu lưng trên bị đau liên tục, có thể là dấu hiệu của một khối u ung thư phổi – ẢNH: SHUTTERSTOCK
Nếu lưng trên bị đau liên tục, có thể là dấu hiệu của một khối u ung thư phổi.
Hiệp hội Ung thư Canada chỉ ra rằng ung thư phổi giai đoạn muộn có thể gây đau xương. Sút cân, đau ngực và suy nhược cũng là dấu hiệu của ung thư phổi.
2. Đau ở một bên: Sỏi thận
Tiến sĩ Leda Ghannad, phó giáo sư phẫu thuật chỉnh hình, tại Trung tâm Y tế Đại học Rush (Mỹ), cho biết cơn đau lưng trên do sỏi thận rất khủng khiếp.
Cũng có thể đau dữ dội ở bên hông và lưng dưới, ngay xương sườn, Mayo Clinic lưu ý. Khó chịu khi đi tiểu hoặc nước tiểu có màu đỏ hoặc nâu có thể là những manh mối, theo Best Health .
Nếu đau dữ dội và dai dẳng, hãy đi khám ngay.
3. Đau lưng dữ dội kèm theo sốt: Viêm cột sống
Tiến sĩ Irene Tien, bác sĩ y học cấp cứu của Trung tâm y tế Rowe (Mỹ), chỉ ra rằng trong một số trường hợp, đau lưng dữ dội kèm theo sốt hoặc tê hoặc ngứa ran ở cánh tay có thể do n.hiễm t.rùng cột sống.
Một số yếu tố nguy cơ là ức chế miễn dịch, bị ung thư hoặc tiểu đường hoặc béo phì.
4. Đau tức trong lồng ngực: Dấu hiệu của đột quỵ
Tê hoặc yếu cánh tay có thể là một dấu hiệu của đột quỵ, hoặc cũng có thể là dấu hiệu của một vết rách trong thành của động mạch chủ, tiến sĩ Tien cho biết. Theo tiến sĩ Tien, mạch m.áu lớn nhất trong cơ thể chạy ở phía sau ngực.
Đặc biệt, người bị huyết áp cao không kiểm soát được trong thời gian dài, có nguy cơ cao.
Tiến sĩ Tien mô tả, điều này có thể gây rách ở giữa ngực hoặc đau lưng. Cũng giống như đột quỵ, đây là trường hợp khẩn cấp cần được cấp cứu ngay lập tức.
5. Đau lưng và rất mệt: Đau tim
Hình ảnh đau tim ôm ngực và gục xuống đã được biết từ lâu. Tiến sĩ Tien cho biết, cần chú ý lắng nghe các dấu hiệu nhỏ hơn như buồn nôn, khó thở, mệt mỏi và đau lưng, theo Best Health .
6. Đau lưng và yếu chân: Thoát vị đĩa đệm
Nhiều khả năng bị thoát vị đĩa đệm, nếu nâng vật nặng bằng lưng thay vì dùng chân.
Tiến sĩ Kaliq Chang, bác sĩ, chuyên gia về kiểm soát cơn đau tại Trung tâm Cột sống Đại Tây Dương ở West Orange, New Jersey (Mỹ), cho biết đau lưng trên, kèm theo tê hoặc yếu tay hoặc chân có thể là dấu hiệu của chấn thương thần kinh do trượt đĩa đệm.
7. Đau lan tỏa từ ngực đến lưng: Viêm thần kinh liên sườn
Một nguyên nhân tiềm ẩn của đau lưng là viêm sụn sườn, tình trạng viêm sụn kết nối xương sườn với xương ức. Khi nâng vật nặng có thể gây ra n.hiễm t.rùng đường hô hấp và chấn thương ngực.
Có thể cảm thấy đau từ ngực đến lưng. Cần phải đi kiểm tra.
8. Đau lưng khi hít thở sâu: Thuyên tắc phổi
Cực kỳ đau khi hít thở sâu, hãy đi kiểm tra.
Tiến sĩ Tien nói, một nguyên nhân cần được cấp cứu là thuyên tắc phổi, theo Best Health .
Các cục m.áu đông có thể vỡ ra khỏi tĩnh mạch sâu ở chân hoặc cánh tay và di chuyển đến phổi, chèn ép trong các mạch m.áu, gây ra lưu lượng m.áu kém, gây viêm và c.hết mô phổi.
Nếu cơn đau lưng càng nặng khi hít thở sâu, khó thở, ho ra m.áu hoặc cảm thấy ngất xỉu, hãy gọi cấp cứu ngay.
9. Đau và khó thở
Dù hiếm gặp, nhưng đau lưng trên có thể do phổi bị thủng, có thể do chấn thương.
Nếu cơn đau kèm với khó thở hoặc đau dữ dội khi hít thở sâu, hãy cấp cứu khẩn cấp, tiến sĩ Chang khuyên.
10. Đau càng nặng khi cử động
Tiến sĩ Tien lưu ý: Nếu bị vật nặng đè lên lưng hoặc ngã lưng đạp vào mép bậc thang, có thể bị gãy xương sống hoặc xương sườn, tùy vào vị trí gãy có thể đau bên trái hoặc bên phải lưng. Cơn đau sẽ càng nặng khi cử động.
Trong trường hợp bị va chạm xe, có thể gây rách và viêm các cơ và dây chằng ở cổ và lưng trên, tiến sĩ Chang giải thích.
Đi khám ngay, đặc biệt nếu có các triệu chứng khác như mệt mỏi, chóng mặt và đau cổ, theo Best Health .
